فرآیند سندبلاست در جهت زدودن انواع اکسید هاي فلزي و فراهم کردن یک سطح مناسب برای انجام عملیات رنگ کاری، امري مهم و اجتناب ناپذیر است. ایـن عملیـات امـروز بـه طـور گسترده اي جهت زنگ زدایی از سطوح متفاوت و با استفاده از روش ها و مواد گوناگون صورت می گیرد. این عملیات به عنوان جایگزین مناسبی برای حلال هـا و در جهت پاکسازی سطوح می باشد. قوانین و الزامات انجام سندبلاست جهت حفاظت از سلامتی و جلوگیری از آسیب به پرسنل شاغل در عملیات زنگارزدایی و دیگر کارگران درگیر می باشد.
هدف از الزامات انجام سندبلاست
کنترل گرد و غبار ناشی از زنگار زدایی.
فراهم نمودن هواي تمیز براي اپراتور و سایر پرسنل.
محافظت پرسنل از صدمات احتمالی از سوی ذرات و تجهیزات متحرك.
جلوگیری از گسترش گرد و غبار در محیط زیست.
قوانین و الزامات انجام سندبلاست در کلیه ی عملیات هایی که مواد ساینده توسط فشار هیدرولیک، پنوماتیک و نیروی گریز از مرکز استفاده می کنند، کاربرد دارد. الزامات انجام سندبلاست مصوب فعلی به ارزیابی ایمنی و بهداشت فضای کارگاه تاکید دارد. هدف از الزامات انجام سندبلاست مشخص کردن اقدامات کنترلی لازم برای حذف و یا کنترل خطرات ایمنی، بهداشتی و زیست محیطی می باشد.
الزامات انجام سندبلاست در کاهش اثرات زیست محیطی
مخازن و تجهيزات باید از کیفیت و طراحی مناسبی برخوردار باشند.
دستگاه سندبلاست نوع بازیافتنی ذرات فلز، بـراي کاهش اثرات مخرب زیست محیطی و افزایش کیفیت پرداخت سطح، مورد استفاده قرار می گیرد.
کلیه ی اتصالات و دهانه در تماس با سطح کار، باید به خوبی آب بندي و محکم شوند.
سیستم سندبلاست مورد استفاده باید داراي مکنده جهت جمع آوری ذرات ریز باشد.
کاهش صداي منتشره، باعث فراهم شدن یک محیط کار ایمن می گردد.
سيستم های جدید سندبلاست باعث جلوگیری از هدر رفتن مواد ساینده می گردند.
الزامات انجام سندبلاست در کاهش هزینه ها
باعث میگردد که سایر افراد به طور همزمان در همان محل قادر به کار باشند.
نیروی انسانی مورد نیاز برای هر دستگاه سندبلاست یک تا دو نفر می باشد.
کاهش هزینه های جمع آوری و نظافت زباله ها.
صرف کمتر زمان براي انجام کار و افزایش دفعات چرخش کار.
استفاده از ذرات متناسب با جنس سطح و نوع آلودگی.
عملیات سندبلاست با شدت و پایداری و به صورت یکنواخت انجام می گیرد
آماده سازي یکنواخت سطح، باعث صرفه جویی در میزان حجم رنگ مصرفی می شود.
هدف از الزامات انجام سندبلاست مشخص کردن اقدامات کنترلی لازم برای حذف و یا کنترل خطرات ایمنی، بهداشتی و زیست محیطی می باشد.
الزامات انجام سندبلاست در کاهش خطرات
منابع گرد و غبار: ساینده ها و آلودگی موجود بر روی سطوح، در طی عملیات سندبلاست در هوای اطراف پراکنده می گردند. این ذرات، غبار های قابل تنفسی هستند که ترکیبی سمی را برای انسان به وجود می آورند.
انواع سطح برداري: نوع آلودگی سطح، که در طی عملیات سندبلاست گرد و غبار آن به اطراف پراکنده می شود اهمیت زیادی برای ارزیابی ریسک ناشی از مخاطرات آن دارد.
زنگار زدایی مرطوب: روشهاي سندبلاست خیس تماس با گرد و غبار را کاهش مـی دهـد امـا قطرات پراکنده شده، محیط را آلوده کرده و ایجاد خطر می کند.
غلظت آلودگی ها: میزان غلظت گرد و غبار قابل تنفس در منطقه تنفسی اپراتور یا سایر کارگران بایستی کمتر از حد مجاز باشد.
استفاده از ساینده هاي قابل احتراق: برخی از سـاینده هـاي آلـی، قابـل احتراق می باشند و باید فقـط در سندبلاست اتوماتیک به کار برده شوند. در استفاده از ساینده های قابل احتراق باید از تجهیزات دارای سیستم مکشی استفاده گردد و اتصالات الکتریکی آن باید مطابق با استاندارد ANSI باشند.
کارگران ساختمانی که دیواره های پیش ساخته گچی را سندبلاست می کنند، اغلب در مواجهه با غلظت هاي بالایی از گرد و غبار و در برخی مواقع سیلیکای قابل استنشاق قرار می گیرند. بعضی از مواد موجود در این گرد و غبار ها باعث تحریک چشم ها، بینی، گلو و دستگاه تنفسی می شوند.
ساینده ها و آلودگی موجود بر روی سطوح، در طی عملیات سندبلاست در هوای اطراف پراکنده می گردند.
الزامات انجام سندبلاست در روشهاي ایمنی
انتخاب ساینده و تجهیزات: استفاده از ساینده ها و تجهیزات مناسب، در کیفیت کار بسیار موثر هستند. هیچ قاعده یا قانونی برای انتخاب یک ساینده مناسب یا تجهیزات مخصوص وجود ندارد. با استفاده از تجهیزات مناسب و با کیفیت، و انجام عملیات سندبلاست به طور صحیح و نگهداری از لوازم و دستگاه ها، می توان تا حد زیاد از بروز حادثه جلوگیری کرد.
روشهاي كاري و ایمنی عمومی: گرد و غبار نباید بر روي سطوح کف یا لبه های بیرونی محفظه زنگار زدایی تجمع یابـد و ذرات غبار باید توسط تمیز کننده مکشی پاکسازی شود.
در محل های عبوری باید از ایجاد تجمع هرگونه مواد ساینده که خطر لیز خوردن را موجب می شود جلوگیری گردد و در اسرع وقت فرآیند تمیز کاری انجام گردد.
نازل دستگاه باید مجهز به شیر قطع و وصل عملیات باشد که به طور دستی قابل کنترل باشد.
استفاده از ساینده ها و تجهیزات مناسب، در کیفیت کار بسیار موثر هستند.
الزامات انجام سندبلاست مطابق با سازمان NIOSH
جایگزین کردن مواد ساینده سیلیکا و شن ماسه با سایر موادي که فاقد سـیلیکا باشد، خطر ابتلا به بیماری را برای کارگرانی که در معرض گرد و غبار ناشی از عملیات سند بلاست هستند کاهش می دهد. استفاده از مواد ساینده ای که میزان ماده سیلیکا موجود در آن بیشتر از ۱ درصد باشد ممنوع است.
بهره گیری از روشهاي کاهش آلودگی، مانند تعمیر و نگهداری ماشین آلات، تمیز کردن ادوات مربوطه، استفاده از فضاهای بسته براي کاهش پراکندگی سیلیس.
استفاده از ماشين هاي تميز کننده در کارگاه ها.
اپراتور دستگاه سندبلاست از پوششهاي مناسب و PPE مناسب این کار استفاده نمایند.
در اطاقهاي بلاستینگ از سیسـتم تهویـه و روشنایی مناسب استفاده شود.
کلیه ی افراد با وجود سیستم تهویه باید از وسایل حفاظت فردي مناسب در حین کار استفاده نمایند.
هیچ گونه درز و شکافی در دیوار ها وسقف اتاق سندبلاست نبايد وجود داشته باشد.
استفاده مجدد از سـیلیکاي مصرف شده در سندبلاست با توجه به کوچکتر شدن ابعاد آن توصیه نمی شود. مواد ساینده مصرف شده باید به محل مناسب جهت دفن منتقل گردند.
رعایت نکات بهداشتی در حین کار برای تمامی افرادی که با سیلیس سروکار دارند. مانند، قبل از صرف غذا دستهاي خود را کاملا با آب و صابون بشویند و در حین انجام عملیات سندبلاست از هرگونه خوردن یا آشامیدن خودداری کنند.
کار کنان باید پس از اتمام عملیات سندبلاست حمام کرده و سپس با لباس هاي پاکیزه محل کار را ترك نمایند.
استفاده از ماسک های تنفسی مناسب و تایید شده توسط مراکز مجاز حفاظت فردي به تنهایی برای انجام عملیات بلاستینگ کافی نیست. باید از تهویه مناسب و دستگاه های هوا رسانی نیز بهره گرفته شود.
انجام معاینات منظم دوره اي براي اپراتور و کارگران عملیات سندبلاست بسیار مهم می باشد.
آموزش مداوم به کارکنان در زمینه شناخت علائم، نشانه ها و عوارض مربوط به سیلیکا.
داشتن گواهی سلامت فنی صادر شده از مراکز بازرسی فنی برای مخازن تحت فشار.
بررسی تمامی اتصالات و بستها قبل از شروع به کار.
مخزن ماده ساینده باید کاملا سالم و عاري از هرگونه پوسیدگی باشد.
به جاي ماده ساینده سیلیس می توان از از ساینده هاي دیگر، گرانول اکسید آلومینیوم، ذرات آهن لعاب دار، ذرات چدن و ذرات سنباده استفاده نمود.
استفاده از ماسک های تنفسی مناسب و تایید شده توسط مراکز مجاز حفاظت فردي به تنهایی برای انجام عملیات بلاستینگ کافی نیست.
جمع بندی
با توجه به الزامات انجام سندبلاست، سالن کارگاه باید به نحوي باشد که رانش هوا از سمت بالا به پایین انجام گیرد. بدین معنی که ضریب خروجی هوا به اندازه ای باشد که باعث ایجاد فشار منفی کمی در سالن سندبلاست گردد. تا هـواي تازه بتواند از بالا وارد سالن شود و آلودگی به بیرون انتشار نیابد. در کف کارگاه و یا دو سمت دیوار سالن در مسیر هواي خروجی از فیلتر هاي پارچه اي، سیلیکون یا رسوب دهنده های الکترواستاتیک استفاده گردد تا مواد ساینده از هوا جدا گردند و براي بازیافت در مخزنی که در قسمت زیر سالن سندبلاست قرار داده می شود جمع آوري گردد.
