سندبلاست یا ساب پاشی فرایندی است که در آن با استفاده از ذرات ساینده تحت فشار هوا بر روی سطوح مختلف قطعات پاشیده می گردد تا برای رنگ کاری آماده گردند. متداول ترین انواع سندبلاست عبارتند از، سندبلاست، خیس پاشی، ساچمه پاشی یا شات بلاست، سنگریزه پاشی، مکش زنی، پاشش جوش شیرین، فرچه زنی، یخ پاشی، قلمی زنی و تیله پاشی و… از عمل سندبلاست یا ساب پاشی برای پاکسازی سطوح از رنگ، آلودگی، گرد و غبار و از بین بردن ناهمواری ها، استفاده می شود. کاربرد سندبلاست این است که با اعمال فشار زیاد ذرات ریز و ساینده شن و ماسه بر روی سطوح پاشیده می شود.
از عمل سندبلاست یا ساب پاشی برای پاکسازی سطوح از رنگ، آلودگی، گرد و غبار و از بین بردن ناهمواری ها، استفاده می شود.
سندبلاست یا شن زنی
نوعی از ساب پاشی که در آن پاکسازی سطوح از طریق پاشش جریانی پر سرعت و پر فشار از ماسه یا ماده ساینده دیگر انجام می‌گیرد را سندبلاست می نامند. سندبلاست به این صورت می باشد که مواد ساینده که عمدتا از جنس سیلیس و اکسید فلزات در اندازه های مختلف می باشند، با بهره گیری از فشار باد کمپرسور، شتاب گرفته و بر روی سطوح پاشیده می گردند. با استفاده از سندبلاست می توان عملیات زنگ زدایی، صیقل و رنگ برداری سطوح خارجی و داخلی قطعات را انجام داد.
پاکسازی انواع قالب های صنعتی و همچنین زبر کردن سطوح قطعات جهت انجام بهینه عملیات لعاب کاری و تفلون کاری برای کیفیت و ماندگاری بهتر نیز از دیگر کاربردهای سندبلاست می باشد. سندبلاست همچنین در آماده کردن سطوح قطعات مختلف جهت انجام انواع آبکاری های صنعتی، تزئینی مورد استفاده قرار می گیرد. حک کردن نوشته و طرح های مختلف و گود برداری یا برجسته کاری آن ها بر روی انواع سطوح شیشه‌ای، چوبی، کاشی، سرامیک و طلق پلاستیک که بیشتر برای انجام امور تبلیغاتی، تجاری و تزئینات دکور دفاتر مورد استفاده قرار می گیرد، از دیگر موارد کاربرد سندبلاست است.
خیس پاشی یا وت بلاست
نحوه کار در این نوع روش پاشش مواد ساینده به همراه آب توسط هوای فشرده یا سیستم های ویل بلاست می باشد. معمولا این تکنیک با استفاده از انرژی هوای فشرده استفاده می شود. کاربردی ترین دستگاه های وت بلاست، مدل های پرتابل و قابل حمل هستند. که معمولا برای آماده سازی سطوح مختلف در ابعاد بزرگ و غیرقابل حمل مورد استفاده قرار می گیرند. گرد و غبار منتشره بر اثر عملیات بلاستینگ که از برخورد مواد ساینده به سطوح به وجود می آید در این روش تا ۹۰٪ رفع می گردد.
استفاده از ساینده ها و تجهیزات مناسب، در کیفیت کار بسیار موثر هستند.
ساچمه پاشی یا شات بلاست
ساچمه پاشی یا شات بلاست به معنای پرتاب ساچمه های فولادی به سطوح می باشد. دو نوع دستگاه ساچمه زن با سامانه های پاشش ساینده متفاوت وجود دارد. هوازنی یا ایربلاست و دستگاه های ساچمه زنی توربینی.
مزایای شات بلاست
شات بلاست به معنی مورد حمله قرار دادن سطوح با استفاده از یک ماده به وسیله ی پرتاب ساچمه می باشد. هنگامی که عملیات شات بلاست انجام می گیرد، مقداری از لایه ی بیرونی سطوح مورد نظر برداشته می شود و به اصطلاح شات می گردد. عمل شات بلاست در تمامی صنایعی که با انواع سطوح سروکار دارند حتی هوافضا، اتومبیل سازی، عمران، کشتی سازی، ریل‌سازی و… مورد استفاده قرار می گیرد. ساچمه ای که برای این نوع عملیات مورد استفاده قرار می گیرد از جنس های مختلفی تولید می شود. از شن، ساچمه های فولادی به شکل کروی کوچک در اندازه های گوناگون، گرانول سیلیکون کاربید و… به عنوان مواد ساینده شات بلاست استفاده می شود. وسیله ای که برای پاشش ساچمه ها یا همان عمل شات بلاست مورد استفاده قرار می گیرد، می تواند مانند یک تفنگ عمل کند.
از این روش با استفاده از ذرات شیشه ای برای پاک سازی سطوح از رنگ یا رسوبات استفاده می شود.
شخص می تواند نازل آن را در دست بگیرد و اقدام به انجام عملیات شات بلاست کند. همچنین می تواند به صورت دستگاهی باشد که با قرار دادن قطعه مورد نظر درون دستگاه و با استفاده از توربین، اقدام به پاشش ساچمه یا همان شات بلاست کند. به‌طور خلاصه این کار باعث از بین بردن عیوب سطحی از جمله زنگ زدگی، انواع پوسیدگی و رنگ های باقی مانده بر روی سطوح می شود. همچنین یکی از موارد عمده استفاده از شات بلاست از بین بردن ناهمواری های سطوح ریخته گری شده می باشد. در نتیجه سطح شات بلاست شده، آماده انجام امور بعدی از جمله رنگ آمیزی، آبدهی یا تراشکاری می گردد. به طور هم زمان شات بلاست باعث از بین بردن انواع آلودگی های سطحی از جمله پوسیدگی می گردد و عمر قطعه را افزایش می دهد.
تفاوت شات بلاست و سندبلاست
تفاوت سندبلاست و شات بلاست به این صورت است که در روش سندبلاست ماسه های ساینده که عمدتا از جنس سیلیس، مسباره و اکسید فلزات می باشند با استفاده از فشار باد کمپرسور شتاب می گیرند و بر روی سطح قطعه پاشیده می گردند. در تکنیک شات بلاست ساچمه های فولادی کروی و شکسته یا شات و گریت فولادی با استفاده از فشار هوای فشرده یا توربین، شتاب می گیرند و بر روی سطوح قطعات فلزی پرتاب می گردند. برخورد مداوم ساچمه های فولادی در این تکنیک در جهت اجرای عملیات زنگ زدایی، رفع آلودگی از قطعات ریخته‌گری، رنگ برداری، لایه برداری از قطعات، تنش زدایی از قطعات صنعتی را میسر می کند. متداولترین سیستم پاشش در روش شات بلاست، سیستم توربین، گریز از مرکز پاشنده می باشد. این سیستم در کلاس کاری صنعتی، صرفه جویی در هزینه های بلاستینگ را برای صنایع فراهم می کند.
در عملیات سندبلاست کلیه ذرات باید دارای سختی بسیار زیادی باشند. زیرا در صورت نرم بودن، ذرات در زمان پرتاب به سطح می چسبند.
گلس بلاست یا شیشه پاشی
پرداخت کاری با ذرات شیشه را سندبلاست شیشه پاشی می گویند. شیشه پاشی یکی از روش های پرداخت کاری و پاکسازی مکانیکی سطوح مختلف با بهره گیری از دانه های بسیار ریز شیشه می باشد. در این فرایند با پاشش دانه های پرفشار شیشه به سطح مورد نظر، آن سطح را می توان پاکسازی و یکدست کرد. اگر در این پروسه از ذرات شیشه سبک استفاده گردد، سطحی نیمه براق بدست می آید. اما اگر از ذرات درشت تر و سنگین تر شیشه استفاده شود، سطحی مات و زبر به دست می آید.
جمع بندی
از فرایند گلس بلاست، بیشتر در موارد زیر استفاده می شود.
با این که اندازه ذرات شیشه، اندازه های متنوعی در بازه ۴۰ تا ۳۲۵ مش را در بر می گیرد. اندازه سریعترین دانه شیشه در این فرایند، ۶۰ تا ۱۰۰ مش می باشد. انتخاب بهترین اندازه ی دانه های شیشه، با توجه به کیفیت سطح مورد نظر و جنس سطوح مورد نظر تعیین می گردد.
